به نظرشمامکان اصلی شهر سلامی کجاست؟

مکان اصلی شهرسلامی کجابوده است؟این سوالی است  که شاید درذهن شما به وجود آمده باشد.سوالی که وقتی چندنفردور هم می نشینند شاید یکی از موضوعاتی که درموردآن صحبت می کنند همین باشدکه "براستی مکان اولیه شهرسلامی کجابوده است؟"

من از پدربزرگم این سوال را پرسیدم .پدربزرگم بنام "حاج غلامحیدر ترابی"متولد سال1313هجری شمسی می باشد.(البته این تاریخی است که در شناسنامه ایشان ثبت شده است"

پدربزرگم گفت:زمانی که مرحوم سیدمحمدقریشی به عنوان سرمایه دار وارد منطقه می شود یادم نیست ولی اززمانی که اهالی سلامی در محل قبلی خود یعنی کنار خواجه مراد ساکن بودند،یادم هست.

پدر بزرگم میگه درکنار ساختمان کوشک "البته قبل از سال 1326هجری شمسی "خانه هایی وجود داشت.یعنی زمانی که سلامی کنار خواجه مراد بوده ومردم در آنجا زندگی می کردند.پدربزرگم به نقل از افراد مسن آن زمان گفت:

ازآنجا که کوشک محل فرمانروایی حاکمان وفرماندهان در طول قرن های پیش بوده واطراف آن منازلی ساخته شده بود که به صورت شهری آباد در زمان های گذشته خودنمایی می کرده است.نمی دانم چه عاملی باعث دور شدن مردم ازساختمان کوشک ومحل فرمانروایی شده بود.شاید زورگفتن حاکمان،یا حمله مغولها ویا حوادث وبلایای طبیعی دراین زمینه بی تاثیر نبوده است.

درکتب زیادی از ظهور دانشمندانی از سلامی نام برده می شودوای کاش این دانایان به فکر ما می بودند واز خودشان نوشته ای برجای می گذاشتند تا بهتر می توانستیم سلامی را بشناسیم وبا آن آشنا می شدیم.بنابراین در قرن های آینده نیز مردمانی که در آن روزگار زندگی خواهند کرد قطعا همین فکر را خواهند نمود وما را مورد انتقاد قرار خواهند داد که کاش نیاکانمان از خود نوشته ای برجای می گذاشتند.پس ما باید از فرصت ها استفاده کنیم وبنویسیم موضوعاتی  را که می شنویم.

بله داشتم می گفتم که سلامی قدیم همین مکان فعلی بوده است که به صورت شهری در اطراف عمارت کوشک خودنمایی می کرده واحتمالا ساختمان کوشک دارالاماره بوده است.بهرحال مردم به سلامی غربی کنار خواجه مراد عزیمت می کنندوالان فقط یک درخت توت از آن روستابرجای مانده واین درخت توت دقیقا در وسط مسجد جامع بوده است.

باورود مرحوم قریشی به منطقه ، دست به کار می شودواقداماتی جهت توسعه سلامی انجام می دهد"سلامی کنونی"البته مردم در این زمان هنوز در سلامی کنار خواجه مراد ساکن بوده اند.ایشان کار خودرا ابتدا از مرمت ساختمان کوشک شروع می کند ومعمارانی رابرای این کار دعوت میکند.مرمت کوشک چهارسال طول می کشدودرسال 1330هجری شمسی تمام می شود.

در کنار مرحوم قریشی فرددیگری بوده که اکنون مردم از وی به نیکی یاد می کنند"خدایش بیامرزد" ونبایدخدمات این مرد وظیفه شناس رافراموش کنیم.این شخص نامش حسن حقیر بوده است.وی مامور می شود تادراطراف ساختمان کوشک فضای سبز ایجاد کند .او باظرافت خاصی این کار را انجام می دهدوباغی زیبا را آماده می کند که دارای درختان مثمر وغیرمثمر بوده است.حقیر بعدازایجادباغ اطراف کوشک شروع به خیابان بندی وساخت منازل برای مردم وکشاورزان می کند.وی در ضلع جنوبی باغ کوشک خیابانی را ایجاد می کند وحدود 24متر عرض دارد.این خیابان هم اکنون "دانش"نام دارد.

ضلع شرقی باغ کوشک که هم اکنون چاه کشاورزی شهرداری سلامی قراردارد منتهی الیه سلامی از سمت مشرق بوده است واکنون به خیابان مشاهیر معروف است.منازل مسکونی این خیابان تا تقاطع خیابان بهشتی وتا جاده خواف-تربت حیدریه توسط مرحوم قریشی ساخته می شود.بافت روستایی آن زمان همانطور که گفتم توسط مرحوم حقیر ایجاد شده ودر آن می توان خیابان هایی با عرض 24--20--16و14متری را دید.درحالی که درروستاهای قدیم اینچنین بافتی را نمی توان مشاهده کردوهمه آنها کوچه هایی دارند که بعضا خودرو هم نمی تواند در آن حرکت کند.پس این ارزش این کار هوشمندانه جناب حقیرسال به سال بیشتر خودنمایی می کند.

ایجاد خیابانی که از درب جنوبی کوشک وارد سلامی می شود بسیار جالب وهوشمندانه کار شده است.این خیابان که هم اکنون "فاطمه الزهرا"نامیده می شودبه میدان امام خمینی-ره- می رسدودرادامه خیابان های گلستان-بهشتی-مدرس-امام حسن مجتبی-ع-اندیشه- بسیج-آزادگان -فرهنگ-قائم وجانباز راقطع می کند.

میدان مرکزی سلامی

میدان مرکزی سلامی نیز جالب ساخته شده است.روی میدان سنگ فرش شده بود که این سنگ فرش تا قبل از سال 1383هجری شمسی موجودبود وشهرداری سلامی اقدام به مرمت آن می کند.سیستم آبرسانی سلامی هم بی نظیر بوده است.مرحوم قریشی برای تامین آب مصرفی اهالی اقدام به ایجاد شبکه ای می کند که چهار شیر برداشت را پشتیبانی می کرد.

پدر بزرگم گفت:بعداز استقرار مردم درسلامی کنونی که تقریبا درسال های1332 تا1335هجری شمسی اتفاق می افتد  مرحوم قریشی سیستم آبرسانی راایجاد می کند.  وی درمیدان اصلی شهر اقدام به خاکبرداری می کند.برای این کار مردم بابیل یک دستگاه کمپرسی را بارگیری می کردندواز قسمت غربی میدان مصالح را خارج می کرده است.عمق حوض انباری که هم اکنون در زیر میدان امام خمینی -ره-قرار دارد9متر می باشد.پدربزرگم در آنجا کار کرده است .وی گفت:ابتدا چهار ستون در وسط ایجاد کردند وسپس از چند طرف ضربی زدند.ضخامت سقف میدان حدود80سانتی متر تا یک متر می باشد.استحکام سقف این بنا به حدی است که اگر چند کامیون با بارشان روی آن بروند هیچ تاثیری بر آن نمی گذارند.

سیستم حوض انبار

بعدازساختن حوض انبار باید تاسیساتش  تکمیل می شد.برای این کار لوله هایی از قنات سلامی که در کنار جاده روستای قلعه نو می باشدبه سمت میدان هدایت شدند.از طریق این لوله ها حوض انبار پر آب می شد.درکنار مسجدجامع سلامی اتاقکی وجود دارد که هم اکنون بقایای آن موجوداست.داخل این اتاقک موتوری گازوئیلی وجودداشت که آب داخل حوض انبار یعنی زیر میدان را به مخزنی هوایی - که این مخزن هنوز پابرجاست ودرکنار مسجدجامع سلامی می باشد- پمپاژمی کرد.از مخزن چهار عدد لوله خارج می شدودرنقاط زیر شیربرداشت نصب شده بود:

- شیر برداشت اولی درتقاطع خیابان های گلستان وفاطمه الزهرا -س- قرارداشت .

- شیربرداشت دومی در سمت مشرق میدان اولین چهار راه.

- شیربرداشت سومی در تقاطع خیابان کوثر وفاطمه الزهرا-س-

- شیربرداشت چهارمی در سمت غربی میدان اولین چهارراه.

مخزنی موقت آب در ارتفاع قرارداشت واین باعث می شد تاآب با فشار ازدهانه شیر خارج شود.

آسیاب دوقلو

کار دیگری که مرحوم قریشی انجام داداحیای آسیاب دو قلو بود.زمان ساخت آسیاب مشخص نیست وقبل از اینکه به شکل کنونی در بیاید وجودداشته است.(بعضی افراد فکر می کنند که این آسیاب توسط مرحوم قریشی ساخته شده اما اینطور نبوده وتوسط ایشان مرمت وبهره برداری می شود)آب قنات سلامی از ارتفاعات شرقی(این ارتفاعات بین بخش سلامی وشهرستان باخرز واقع شده است) منطقه از طریق دو دهانه وارد سیستم آسیاب می شده وسنگ های آن را به چرخش در می آورده است.بعد ازاینکه از انرژی آب برای چرخش سنگ های آسیاب استفاده می شداز طریق حفره ای زیر زمینی که تقریبا 200متر پایین تر از آسیاب وجودداشته به سطح زمین هدایت می شد.مرحوم قریشی در اقدام دیگری این بنا را نیز مرمت می کند وبه شکل زیبایی بازسازی می شود.